2019-09-27

W najnowszych GÓRACH (269): „Nanda Devi East 1989”

Pisząc o tegorocznym sukcesie na Nanda Devi East, który uświetnił 80 rocznicę polskiego himalaizmu, nie sposób nie wspomnieć o wyprawie z 1989 roku, mającej być uhonorowaniem niezwykłego osiągnięcia przedwojennych wspinaczy po dokładnie półwieczu. Niestety, pod koniec lat 90. nie udało się zdobyć szczytu. Nie osiągnięto też imponującej wysokości… Dlaczego więc wracamy do tej historii? Ponieważ zdobycie pozwolenia na szczyt pozwoliło wrócić zagranicznym wspinaczom w masyw Nanda Devi. Organizatorzy mieli też pecha działać w niezwykle trudnym dla Polski okresie transformacji, gdy pieniądze i przyjaźnie szybko się dewaluowały. W najnowszym numerze GÓR znajdziecie pierwszą oficjalnie opublikowaną relację z wyprawy na Nanda Devi East z 1989 roku, napisaną przez polskiego kierownika wyprawy, Jana Kwiatonia.

Członkowie wyprawy w bazie

Działania zmierzające do zorganizowania wyprawy na Nanda Devi East 1989 podjęto już w 1983 roku. Wówczas dowiedzieliśmy się, że wejście obcokrajowców na tę górę jest niemożliwe, a uzasadnienie takiego stanu rzeczy nie napawało optymizmem. No ale 50-lecie pierwszej polskiej wyprawy w Himalaje zdarza się tylko raz, więc wzięliśmy się do pracy.

Kolejne lata wypełniły wymiana korespondencji i spotkania, również na szczeblu ministerialnym i dyplomatycznym. Przedstawiana przez nas argumentacja i motywy działania, zdawać by się mogło, trafiały do przekonania, lecz zgody nie było. Sytuacja zmieniła się w 1987 roku, gdy naszymi staraniami udało się zainteresować Harisha Chandra Sarina, byłego Sekretarza Obrony Indii i prezydenta Indian Mountaineering Foundation. […]

Obóz II, stoi Shri Magan Bissa, na drugim planie Ryszard Kowalewski

Tymczasem w kraju coraz bardziej realna perspektywa wyjazdu zelektryzowała środowisko wspinaczy skupionych przede wszystkim w Alpinistycznym Klubie Eksploracyjnym w Sopocie. Historia pierwszej polskiej wyprawy przytaczana była przy okazji wielu spotkań. […] Pod koniec kwietnia 1989 roku otrzymaliśmy zgodę rządu Indii na zorganizowanie Indyjsko-Polskiej Łączonej Wyprawy na Nanda Devi East 1989, trasą od zewnętrznej strony Sanktuarium Nanda Devi przez Przełęcz Longstaffa, i prośbę o podjęcie natychmiastowych działań. Euforię związaną z zezwoleniem szybko zgasiła ówczesna rzeczywistość w Polsce: puste półki sklepów i magazynów w sytuacji, gdy na wyprawy braliśmy z kraju wszystko, łącznie z chlebem i papierem toaletowym, rekordowo niska wartość złotówki, a przede wszystkim dramatycznie wysoka inflacja. Wartość zgromadzonych funduszy, mających z nawiązką wystarczyć na udział w wyprawie nawet 11 wspinaczy, w szybkim tempie stopniała, a wypracowane środki pozwoliły na wyjazd zaledwie 2 osób. […] Ostatecznie mieliśmy wyjechać we dwóch, z Wojciechem Jedlińskim. Gdyby wpłynęły pieniądze z dotacji, dolecieć mieli Jerzy Tillak i Ryszard Kowalewski. […]

Obóz I, stoi Jan Kwiatoń

Od momentu, gdy posypał się planowany skład wyprawy, musieliśmy radzić sobie sami. A tu trzeba było przygotować na sprzedaż w Indiach buty pionierki, kurtki puchowe, aparaty zenit, kryształy... W krajach arabskich musieliśmy kupić whisky i z całym tym kramem wylądować w Delhi. Wymienianie złotówek na dewizy z oczywistych względów nie miało sensu. Jedyną osobą, która na lotnisku pożegnała naszą dwójkę, była Wanda Rutkiewicz. […]

Tekst i zdjęcia: Jan Kwiatoń (polski kierownik wyprawy)

Więcej o wyprawie na Nanda Devi East z 1989 roku przeczytacie w najnowszym numerze GÓR (269)