Kurtki membranowe

Trudno wyobrazić sobie jakąkolwiek górską aktywność bez kurtki z membraną o solidnych parametrach. Owszem, w sprzyjających warunkach pogodowych można poprzestać na softshellu albo impregnowanej „wiatrówce”, które ochronią nas przed wiatrem i przejściowymi opadami oraz zagwarantują nieco ciepła, zwłaszcza podczas ruchu. Problem pojawia się wraz z ciemniejącym od ciężkich chmur niebem, co w górach stanowi dość częsty widok. Gdy pędzone wiatrem krople deszczu lub kryształki lodu zaczną wściekle bębnić o kaptur, skwapliwie docenimy zalety membrany pozwalającej zachować względną suchość i ciepło pod kurtką, podczas gdy na zewnątrz szaleją żywioły.

MEMBRANA
Nie jest trudno sprawić, aby odzież była całkowicie nieprzemakalna – wystarczy powlec tkaninę cienką warstwą tworzywa lub gumą, jak to bywało w klasycznych sztormiakach. W kombinezonie uszytym z takiego materiału można nawet nurkować, bo jego wodoszczelność jest stuprocentowa.

Problemem jest jednak zagwarantowanie optymalnej termoregulacji, która wymaga pocenia się. Aby utrzymać temperaturę 36,6°C, musimy odparowywać wilgoć niemal bez przerwy – podczas wysiłku fizycznego, co oczywiste, ale też gdy pozostajemy w bezruchu. Jeśli na noc wejdziemy w śpiwór owinięty foliowym workiem, co podczas deszczu wydawać się może niezłym rozwiązaniem, to już po godzinie zrozumiemy, że nie był to dobry pomysł. A jeżeli jakimś cudem wytrzymamy do rana, będziemy mogli naocznie przekonać się, ile wilgoci wyprodukował nasz organizm podczas snu, gdy jego temperatura i tak była niższa niż podczas wysiłku fizycznego. W sprzyjających warunkach staramy się nie zaburzać tego procesu, stosując jak najbardziej przewiewną, odprowadzającą pot i szybko wysychającą odzież. Gorzej, gdy od warunków atmosferycznych musimy się skutecznie odizolować. Tu właśnie przejawia się doniosła rola membrany, czyli warstwy stanowiącej barierę dla wody i wiatru, a jednocześnie przepuszczającej cząstki pary wodnej. Membrana mikroporowata to niezwykle cienka błona z tworzywa (najczęściej PTFT) o grubości około 0,01–0,02 mm, w strukturze którego znajduje się ponad 1,4 mld porów na centymetrze kwadratowym. Pory te są znacznie większe niż cząsteczki pary wodnej, za to dużo mniejsze niż cząsteczki wody.

PARAMETRY
Naładowani teoretyczną wiedzą przyjmijmy, że kurtka membranowa uchroni nas przez wodą z zewnątrz i zapoceniem od wewnątrz. Na ile skutecznie? O tym informować powinny parametry nieprzemakalności i oddychalności, z którymi pewnie wszyscy zetknęliśmy się nie raz. Nie będę więc nadmiernie rozwijał ogólnie znanego tematu, dla formalności przypomnę tylko, że parametry membrany podaje się najczęściej w skali MVTR, w której nieprzemakalność określa wysokość słupa wody wyrażona w milimetrach (na przykład 15 000 mm H2O), natomiast poziom oddychalności wyznacza ciężar cieczy, która pod postacią pary wodnej przedostaje się w ciągu doby przez membranę o powierzchni 1 metra kwadratowego (na przykład 15 000 g/m2/24 h). Inną, rzadziej stosowaną skalą określającą oddychalność jest RET, mierząca oporność laminatu na przenikanie pary – im mniejsza, tym lepsza oddychalność (na przy kład RET 4 - 15 000 g/m2/24 h).

Nie należy liczb tych traktować zbyt dosłownie – są dla nas wartościami orientacyjnymi, pozwalającymi w dużym przybliżeniu porównywać właściwości laminatów. Skąd ten sceptycyzm? Na próbę oceńmy parametry, które dla współczesnych membran są zaledwie przyzwoite: 10 000 mm/10 000 g. W tym wypadku, podczas testu, przeciekanie próbki laminatu zainicjował słup wody o wysokości 10 000 mm, co oznacza, że na membranę wywierane było ciśnienie 1 atmosfery. Jakie ciśnienie hydrostatyczne wywiera na kurtkę opad deszczu? Domyślamy się, że znikome.

Kolejna wartość – 30 litrów wody pod postacią pary przenika przez membranę kurtki w ciągu doby (przyjmując, że materiał, z którego jest uszyta, ma około 3 metrów kwadratowych. Ile jesteśmy w stanie wypocić podczas bardzo intensywnej aktywności, na przykład 24-godzinnego biegu? Zdecydowanie mniej. Membrana o tych parametrach powinna więc z nawiązką spełniać najwyższe wymagania, a w rzeczywistości stanowi ledwie wstęp do tego, czym powinniśmy dysponować w górskich warunkach.

CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE ODDYCHALNOŚĆ
Na efektywność przepuszczania pary wodnej przez laminat wpływ ma wiele czynników. Do istotniejszych należy rodzaj tkaniny zewnętrznej oraz wewnętrznej – obie powinny w jak najmniejszym stopniu ograniczać oddychalność, natomiast warstwa zewnętrzna dodatkowo musi posiadać pokrycie hydrofobowe (impregnację DWR), które nie dopuszcza do nasiąknięcia tkaniny i powstania na powierzchni filmu wodnego, blokującego oddychalność niemal do zera.

Istotne mogą być również warunki termiczne – jeśli wystąpi duża różnica temperatur na zewnątrz i pod kurtką, para wodna skropli się od środka, zanim zdąży przeniknąć przez strukturę laminatu. Właściwości membrany upośledzić też może jej zabrudzenie – mikropory zapychane są substancjami znajdującymi się w pocie, więc co jakiś czas powinniśmy prać kurtkę zgodnie z zaleceniami producenta. Warto zdać sobie sprawę z tego, że jakakolwiek warstwa odzieży na skórze zaburzaw mniejszym bądź większym stopniu naturalny proces odparowywania potu, więc nie ma co liczyć, że membrana zdziała cuda. Ale na pewno będzie lepsza od foliowej peleryny :).

LAMINATY
Funkcjonujący od wielu lat trend zakładał, że kurtki turystyczne mogą być wykonane z laminatu dwuwarstwowego (2L) z oddzielną podszewką, które zajmują sporo miejsca po spakowaniu. „Pancerne” kurtki do wspinania lub freeride’u wykorzystywały zazwyczaj laminaty trójwarstwowe (trwałe i praktyczne w użytkowaniu), natomiast w lekkich okryciach do intensywnych aktywności – typu bieganie, jazda na rowerze lub turystyka w stylu light & fast – najlepiej sprawdzały się konstrukcje 2,5-warstwowe, w których „szczątkowa podszewka”, w formie ażurowego nadruku bezpośrednio na membranie, w najmniejszym stopniu ograniczała oddychalność i znacznie redukowała ciężar. Obecnie podział ten stracił na znaczeniu, bo superlekkie kurtki (ważące nawet do 90 g) ze świetnymi parametrami oddychalności mogą być wykonane z trójwarstwowego laminatu, a o przeznaczeniu bardziej decyduje efektywność nowych technologii membran i wytrzymałych tkanin zewnętrznych, a także krój.

KONSTRUKCJA
Zgodnie z logiką nieprzemakalny laminat powinien być również na szwach zabezpieczony w sposób gwarantujący wodoszczelność. Najczęściej wszystkie miejsca przeszyć oraz haftów podkleja się taśmą, najlepiej posiadającą także właściwości oddychające.

Krój kurtki zazwyczaj jest dostosowany do rodzaju aktywności, jednak tendencja w projektowaniu odzieży zmierza do ergonomicznego dopasowania do sylwetki, co poza modnym wyglądem zapewnia mniejszy ciężar, mniejszą objętość po spakowaniu oraz mniejsze przestrzenie do ogrzania. Dopasowany krój wymusza stosowanie odpowiedniej konstrukcji, na przykład profilowanych stref lub elastycznychmateriałów. Jeśli kurtki używamy nie tylko podczas aerobowych aktywności, gdzie wystarczą cieńsze warstwy wewnętrzne, to nie przesadzajmy z dopasowanym krojem, aby pod spód mogła zmieścić się docieplająca warstwa syntetyczna lub puchowa.

Zamykane na zamki wywietrzniki to rozwiązanie zapewniające skuteczne usuwanie nadmiaru ciepła i wilgoci. Otwory wycięte z przodu pozwalają wygodnie dostać się do kieszeni bluzy, umożliwiając na przykład ogrzanie dłoni. W lekkich, minimalistycznych kurtkach rozwiązanie to jest jednak stosowane coraz rzadziej.

Kaptur – jeśli mamy zamiar jeździć na nartach lub się wspinać, krój kaptura powinien umożliwić założenie go na kask lub dopasowanie do głowy, gdy kasku nie używamy. W innych przypadkach zbyt obszerne kaptury nie są praktyczne. Wysoko zapinana garda oraz lekko usztywniony daszek zapewnią komfort w każdej sytuacji.

BLACK DIAMOND LIQUID POINT SHELL
Kurtka zwraca uwagę minimalistyczną konstrukcją, która zapewnia pełną funkcjonalność w trudnych warunkach pogodowych, a jednocześnie gwarantuje niewielką wagę i małe rozmiary po spakowaniu. Ergonomiczny, dopasowany do sylwetki krój również pozwala zaoszczędzić na wadze i objętości, nie ograniczając jednak swobody poruszania się. Dwuwarstwowy laminat Gore-Tex Paclite 2L jest lekki i trwały, a wysokie parametry wodoszczelności i oddychalności membrany wspomaga impregnacja DWR, co zapobiega namakaniu zewnętrznej tkaniny. Pokryty powłoką DWR jest również zamek główny marki YKK. Integralny, regulowany kaptur można założyć na kask wspinaczkowy. Zestaw praktycznych rozwiązań uzupełnia wysoka, dopasowana do podbródka stójka kołnierza, otwory wentylacyjne pod pachami i ergonomicznie wyprofilowane rękawy, pozwalające wysoko unosić ręce bez podciągania dołu kurtki.

Materiały: laminat Gore-Tex Paclite 2L • Praktyczne szczegóły: dwie kieszenie boczne, wewnętrzna kieszeń na piersi, zamek YKK z powłoką DWR • Technologie: podklejane szwy, impregnacja DWR • Waga: 425 g • Cena: 1075 zł